Inleiding

De taxonomie is de wetenschap van indelen. Biologen hebben altijd geprobeerd de planten en dieren in te delen, om er overzicht over te kunnen krijgen.

Carl Linneaus (1707- 1778) voerde de biologische nomenclatuur in met zijn standaardwerk Species Plantarum (1753). Vanaf die tijd kregen planten (en dieren) een Latijnse naam bestaande uit twee delen, een geslachtsnaam en een soortaanduiding. De geslachtsnaam en soortaanduiding vormen samen een binominale of binaire naam

Het verkorte namenstelsel van Linnaeus werd nog voor zijn dood door de meeste botanici en zoölogen overgenomen. Species plantarum geldt tegenwoordig als het officiële beginpunt van de binominale nomenclatuur voor planten, zoals sinds 1905 geregeld in de Règles internationales de la nomenclature botanique, later International Code of Botanical Nomenclature. 

Linnaeus' maakte een indeling van planten, die uitging van kenmerken van de bloem en de voortplantingsorganen, zoals de stampers en meeldraden. Linnaeus deelde de planten naargelang het aantal meeldraden in 24 klassen in, en daarna verder in orden, op basis van het aantal stijlen.

Deze indeling was kunstmatig. Later bleek dat deze indeling niet altijd op verwantschap berustte. Biologen willen graag dat de indeling van organismen op basis van verwantschap plaatsvindt. Daarom werden ook biochemische eigenschappen (welke verbindingen zijn aanwezig in de plant?) van planten gebruikt om de indeling natuurlijker te maken, dus meer gebaseerd op afstamming.

 Voordat de resultaten van DNA onderzoek beschikbaar kwamen, was de indeling van de zaadplanten gebaseerd op de morfologie (met name de bloembouw) en biochemie (de aanwezige chemische verbindingen in de plant). Sinds de negentiger jaren wordt voor de indeling van de Zaadplanten ook gebruik gemaakt van het DNA van die planten.

De indeling van de Bedektzadigen (Angiospermen)

De Zaadplanten worden nog steeds ingedeeld in twee groepn, de Naaktzadigen (Gymnospermen) en de Bedektzadigen (Angiospermen). Bij die laatste groep zitten de zaden in een afgesloten vrucht. Voorheen werd deze groep verdeeld in de Eenzaadlobbigen (Monocotylen) en de Tweezaadlobbigen (Dicotylen), gebaseerd op het aantal cotylen of eerste blaadjes. Moleculair onderzoek heeft duidelijk gemaakt dat die indeling niet goed de verwantschap en afkomst weergeeft.

DNA, met chloroplast-DNA (het DNA van bladgroenkorrels) kan bruikbare informatie leveren om de classificatie een afspiegeling te laten zijn van afstamming. Sinds 1990 is er veel materiaal beschikbaar gekomen dat de kijk op de relaties tussen groepen planten sterk heeft beïnvloed.

Een groep botanici hebben een compleet nieuwe taxonomie van de Zaadplanten voorgesteld. Deze groep heet de APG groep (Angiosperm Phylogeny Group). De APG groep is een internationale groep van systematische botanici, die samenwerken om een consensus over de indeling van de Bedektzadigen  (Angiospermen) te realiseren. Zij publiceerden in de jaren 1998 (APG I), 2003 (APG II), 2009 (APG III) en 2016 (APG IV) de voorstellen voor een indeling. De 23  druk van van de Heukels’ flora van Nederlandse (2005) maakt gebruik van deze indeling, maar dan nog van APG II. Bij de allerlaatste druk, de 24^, ,wordt gebruik gemaakt van de indeling volgens APG IV.

De APG website is te vinden op:  https://www.mobot.org/mobot/research/APweb/

Op de Botaniewebsite maken we gebruik van de indeling volgens het APG IV systeem. Een uitgebreide uitleg over dit systeem is onder andere te vinden op de volgende Wikipedia pagina: https://nl.wikipedia.org/wiki/APG_IV-systeem.

De onderstaande figuur geeft een overzicht van de indeling van de Zaadplanten volgens APG IV.

   

    figuur 1. Vereemvoudigde indeling van de Bedektzadigen (Angiospermen) volgens de APG groep (bron:       )https://nl.wikipedia.org/wiki/APG_IV-systeem

Onderstaande diagram (figuur 2) geeft uitleg over de termen monofyly, parafyly en polyfyly.

   figuur 2.  Uitleg van de begrippen Monophyletic en Paraphyletic.

Onderstaande diagram (figuur 3) geeft de gewijzigde inzichten in de indeling van de Bedektzadigen weer.