Dit artikel verscheen in de Plantage Hortus van juni 1994. In dit zelfde nummer van de Plantage Hortus heb ik ook een algemeen verhaal over waterplanten geschreven.

Klasse	Spermatopsida
Clade	Bedektzadigen
Clade	Eudicots (Nieuwe Tweezaadlobbigen)
Clade	Rosiden
Orde	Myrtales
Familie	Lythraceae (Kattestaartfamilie)
Geslacht	Trapa (Waternoot)

Taxonomische indeling van Trapa (Waternoot)

Het geslacht waternoot (Trapa) werd enieg tijd geleden in een apart familie Trapaceae gezet, die alleen dit gelschrt bevatte. De APG groep plaatste dit geslacht, op basis van overeenkomsten in het DNA,  in de Kattestaartfamilie (Lythraceae).  Er worden 30 soorten onderscheiden, die voorkomen in het zuiden en zuidoosten van Europa, het zuidelijk deel van Azie, Noord-Afrika en Oost-Afrika. De soort die in Europa voorkomt, Trapa natans, kwam vroeger ook in Nederland voor. Omstreeks 1780 werd hij volgens bronnen aangetroffen in 'vijvers en stilstaande wateren'. Ook is de plant nog enige keren in het begin van deze eeuw verwilderd (waarschijnlijk afkomstig uit een aquarium) in een vijver gevonden.

De waternoot is een waterplant met een ondergedoken stengel, die aan het einde een rozet van bladeren bezit, die op het water drijven. De bladeren zijn ruitvormig en bezitten gezwollen bladstelen. Deze bladstelen fungeren als "drijvers". Daarnaast zitten er aan de ondergedoken stengel soms kortlevende bladeren, die lang en dun zijn. Ze verdwijnen, als de stengel drijvende bladeren gevormd heeft. Hoewel de plant in de modder kan wortelen, draagt hij aan de stengel ook lange bijwortels.

   Een waternoot (Trapa soort), gefotografeerd in Thailand

De bloemen zijn wit. De vruchten zijn grote stekelige noten, die veel vet en zetmeel bevatten. Ze zijn eetbaar. De zaden werden vroeger in Midden-Europa in tijden van hongersnood tot brood gebakken. Ook in Kashmir (India) worden de zaden van de waternoot door de bewoners op en rond het Kashmir meer als zetmeelbron gebruikt. Het betreft hier de soort Trapa quadrispinosa, die in grote aantallen in het meer voorkomt. De plant is ook rijk aan ijzer.

De waternoot levert in sommige streken ook hinder op, omdat het door zijn uitbundige groei drijvende matten vormt die de scheepvaart verhinderen. Overigens is het heel mooie waterplant en daarom een geliefde aquariumplant. Door deze liefhebberij heeft hij zich waarschijnlijk ook kunnen vestigen in Noord-Amerika en Australie, gebieden buiten zijn oorspronkelijke verspreidingsgebied.

De waternoot zal in de Hortus een plaatsje krijgen in het subtropische gedeelte van de drie- klimatenkas

Literatuur

Stevens, P. F. (2001 onwards). 
Angiosperm Phylogeny Website. Version 14, July 2017 
http://www.mobot.org/MOBOT/research/APweb/