Dit artikel verscheen in de Plantage Hortus van december 1995

Klasse	Spermatopsida (Zaadplanten)
Clade	Bedektzadigen
Clade	Eenzaadlobbigen
Clade	Commeliniden
Orde	Zingiberales
Familie	Strelitziaceae (Paradijsvogelbloemfamilie)
Geslacht	Ravenala
Soort	Ravenala madagascariensis (Reizigersplant)

Taxonomische indeling van Ravenala madagascariensis (Reizigersplant)

Over de banaan schreef ik al in decembernummer van 1987 van de Plantage Hortus. Daarom wil ik in deze "bananenkrant" aandacht schenken aan een verwant van de banaan, namelijk de reizigers-plant (Ravenala madagascariensis). Hij wordt door de meeste botanici evenals de banaan, de Strelitzia, de Heliconia en de gemberplant tot de orde van de Gemberachtigen of Zingiberales gerekend. De reizigersplant en nog 3 ander geslachten, waaronder de Paradijsvogelbloem (Strelitzia) worden in de aparte familie Paradijsvogelbloemen (Strelitziaceae) geplaatst. Over de verwantschap tussen banaan en reizigersplant kunt u meer lezen in het verhaal 'Bananen en verwanten' van Bob Ursem elders in deze krant.

Het geslacht Ravenala bevat slechts één soort, die afkomstig is uit Madagascar. De reizigersplant heeft een overeenkomstig groeipatroon als de bananen. Uit ondergrondse wortelstokken groeien bladeren omhoog, waarvan de bladscheden een soort "stam" (een schijnstam) vormen. Bij jonge planten is deze stam nog niet aanwezig, maar als ze enige jaren oud zijn kan de stam een hoogte bereiken van 8 tot 10 meter hoogte. Als we daarbij de bladschijven meetellen, dan kan deze "boom" ongeveer 25 meter hoog worden.

   Een jonge reizigersplant (Ravenala madagascariensis) in de tuin van het Tsara Guest House in Fianarantsoa (Madagaskar)

   De bladscheden van twee tegenoverliggende bladeren bij de reizigersplant (Ravenala madagascariensis) omsluiten elkaar

De reizigersplant is gemakkelijk te herkennen aan zijn typische plaatsing van de bladeren. De bladschijven liggen in een vlak en vormen een soort waaier. Ze zijn diep ingesneden naar het midden van de bladschijf, waardoor de bladeren uit talloze smalle repen bestaan. De overgangen van de bladschijven in de bladscheden hebben een bootvorm, waarbij steeds twee tegenoverliggende bladeren elkaar omsluiten. Hierin kan veel regenwater worden opgevangen, tot wel 2 liter per boom. Omdat dit water in noodsituaties goed te drinken valt door dorstige reizigers, werd deze plant de reizigersplant genoemd.

De bloemen verschijnen bij deze plant in de bladoksels en zijn wit van kleur. De zaden hebben een blauwe buitenkant en zijn eetbaar. De zaden scheiden een heerlijk ruikende antiseptische olie af.

   Een oude reizigersplant (Ravenala madagascariensis) met stam, ingesneden bladeren en vruchten

    Detail van de vruchten van een reizigersplant (Ravenala madagascariensis) 

De Reizigersplant wordt in de tropen veel gekweekt als sierboom en is daardoor over alle tropische streken verspreid. Hij kan ook op andere manieren nuttig gebruikt worden. Uit de stam kan bijvoorbeeld een suikerrijk sap verkregen worden.

In de Hortus kunt u de reizigersplant vinden in het centrale deel van de Palmenkas..