Avocado (Persea americana)
Dit artikel verscheen in de Plantage Hortus van
januari 2002. Het is later aangevuld met meer informatie en foto's
| Klasse | Spermatopsida (Zaadplanten) |
| Clade | Bedektzadigen |
| Clade | Magnoliden |
| Orde | Laurales |
| Familie | Lauraceae (Laurierfamilie) |
| Geslacht | Persea |
| Soort | Persea americana (Avocado) |
In dit nummer over Tropische vruchten wil ik het hebben over de avocado
(Persea americana). De avocado is een vrucht, die oorspronkelijk uit
Midden- en Zuid- Amerika komt. Alle 150 soorten van het geslacht Persea
worden gevonden in het Tropische deel van Amerika. De vruchten van de avocado
groeien aan bomen, die tot twintig m hoog kunnen worden. De bomen worden al 8000 jaar
gecultiveerd; de vruchten werden onder andere in Mexico door de Azteken gegeten.
Zij noemden de vruchten alhuacatl, wat waarschijnlijk "boter uit het
bos" betekende. Later werd dit woord verbasterd tot avocado. In 1519
ontdekte de Spanjaard De Enciso de avocado in Columbia. Later werd deze boom ook
in Mexico en andere landen aangetroffen. In de negentiende eeuw raakte de boom
over de wereld verspreid.
Overzichtsfoto van een jonge avocadoboom (Persea americana) in de botanische tuin van Gijon (Spanje)
Detailfoto van de bladeren van de avocadoboom (Persea americana) uit de botanische tuin van Gijon (Spanje)
Het geslacht Persea is één van de ongeveer 32 geslachten uit de
plantenfamilie Lauraceae. Tot de laurierfamilie behoren bomen en
heesters, die voornamelijk voorkomen in de tropen en de subtropen. De grootste
concentraties van Lauraceae vindt men in Zuidoost- Azie en tropisch
Amerika. Kenmerkend voor alle planten uit deze familie is de aanwezigheid van
leerachtige en groenblijvende bladeren. De bladeren bevatten evenals andere
delen van de plant oliecellen, waardoor deze plantenfamilie een aantal
aromatische producten levert, zoals kaneel, kassia en laurierbladeren. Over de
kassia schreef ik in het zomernummer 2001 van de Hortuskrant. De bladeren van de avocadoboom zijn elliptisch-
lancetvormig.
Overzichtsfoto van
de avocadoplant, die in rechtse van de drie kleine kassen (de Vlinderkas) in de Hortus
staat.
Detailfoto van de bladeren van de avocadoplant
Bloei en bevruchting
Bij de meeste rassen van de avocado worden in het najaar (november) de bloemknoppen aangelegd. Daarna komen aan de uiteinden van bloeistengels open vertakte bloeiwijzen, met elk enige tientallen tot een honderdtal kleine geelgroen bloemen.
De bloei bij de avocado is bijzonder. Een grote rijpe boom kan wel een miljoen bloemen dragen tijdens één bloeiperiode, maar slechts 0,1 procent van de bloemen groeit uit tot een vrucht. De oorzaak van deze lage opbrengst is waarschijnlijk de typische wijze van bloeien, die biologen "dichogamie" noemen. Elke bloem bevat mannelijke delen (= de meeldraden met hun stuifmeel producerende helmknoppen) en vrouwelijke delen (= de stamper met de stempel, die het stuifmeel ontvangt). Bij de avocado zijn de mannelijke en de vrouwelijke delen van één bloem (en van één boom) op verschillende momenten actief. Op deze wijze wordt zelfbestuiving onmogelijk gemaakt en kruisbestuiving vergemakkelijkt.
Hoe gaat dat nu in zijn werk? Elke bloem aan een avocadoboom is twee dagen open. Op de eerste dag zijn alleen de vrouwelijke delen rijp, de tweede dag alleen de mannelijke delen. Maar als de bloemen aan één boom een dag na elkaar verschijnen, dan kan er stuifmeel van de ene bloem naar een andere bloem aan diezelfde boom overgebracht worden. In dat geval is er nog steeds sprake van zelfbestuiving. Om dat te verhinderen blijken er bij de Avocado twee typen voor te komen, die men type A en type B noemt. Bij type A is de bloem in de ochtend van de eerste dag open (vrouwelijke fase) en in de middag/avond van de tweede dag (mannelijke fase). Bij type B is de bloem in de middag/avond van de eerste dag open (vrouwelijke fase) en in de ochtend van de tweede dag (mannelijke fase). In figuur 1 is die timing van die twee bloeitypen weergegeven.
De timing
Literatuur
Stevens, P.F. (2001 en
later).
Angiosperm Phylogeny Website, Version 14, July 2017
http://www.mobot.org/MOBOT/research/APweb/