Dit artikel verscheen in de Plantage Hortus van maart 1995. Dit verhaal is in april 2001 aangevuld met de opmerkingen van Marjolijn Lopes Cardoso. Zij heeft ook 2 foto's ter beschikking gesteld, die op deze pagina staan. In februari 2004 is de pagina aangevuld met foto's van Marianne Van Roy. Op 28 augustus 2006 heb ik de pagina aangevuld met foto's. die ik in Thailand heb genomen van Caesalpinia pulcherrima.

Klasse	Spermatopsida (Zaadplanten)
Clade	Bedektzadigen
Clade	Eudicots (Nieuwe Tweezaadlobbigen)
Clade	Fabiden
Orde	Fabales
Familie	Fabaceae (Vlinderbloemen familie)
Onderfamilie	Caesalpinioideae
Geslacht	Caesalpinia

Taxonomische indeling van Caesalpinia

De divi-divi en de toetoeroetoe (=pride of Barbados) zijn twee struiken/bomen uit het Caribische gebied, die behoren tot het geslacht Caesalpinia. Het geslacht Caesalpinia bevat een groot aantal in de tropen voorkomende bomen, waarvan een aantal gekweekt worden om hun mooie gekleurde bloemen. Het geslacht Caesalpinia behoort met 180 andere geslachten (met ongeveer 3000 soorten) tot de onderfamilie Caesalpinioidea van de familie Fabaceae (Vlinderbloemigen. De bloemen van de Caesalpinioidea zijn onregelmatig van vorm en bezitten 10 of meer meeldraden. Evenals de andere vlinderbloemigen bezitten alle Caesalpiniasoorten wortelknolletjes met bacterien, die stikstof uit de lucht kunnen binden. Daardoor kunnen deze bomen op schrale gronden groeien. De stammen zijn bedekt met stekels en de bladeren zijn dubbel geveerd. Vele soorten uit dit geslacht maken looistoffen, die als kleurstoffen gebruikt worden.

   Divi- divi boom, Caesalpinia coriaria   (foto: Marjolijn Lopes Cardoso)

   Divi- divi boom, Caesalpinia coriaria  (foto: Marianne Van Roy)

De divi-divi (C. coriaria) komt op de Nederlands Antillen voor. De slanke struiken groeien krom onder invloed van de straffe noordoostpassaat, hetgeen karakteristiek is voor de eilanden in het Caraibisch gebied. De spiraalvormig opgerolde peulen van deze bomen bevatten een zwarte kleurstof, die voor verf wordt gebruikt.

   Detail van een divi- divi boom (Caesalpinia coriaria )  met peulen (Foto: Marianne Van Roy)

De aanvulling in het onderstaande kader over de divi- divi is van Marjolijn Lopes Cardoso:

De "Pauwebloem", Toetoeroetoe of "Trots van Barbados" (C. pulcherrima) komt grotendeels voor in het tropische deel van Amerika, maar wordt ook elders aangeplant als sierboom. Ook deze struik komt oorspronkelijk van de eilanden uit het Caribische gebied. Het is een kleine boom, die zes meter hoog kan worden. De bloemen zijn rood tot geel- oranje en staan in 30 cm lange hoofden. Het is een decoratieve boom, die op niet al te koude standplaatsen het grootste deel van het jaar kan bloeien. De bladeren en bloemen zouden worden gebruikt om koorts te verlagen.. Ook neemt men aan, dat de bladeren een zuiverende werking bezitten.

   De Pauwebloem of Toetoeroetoe (Caesalpinia pulcherrima), gefotografeerd op de Antillen (foto: Marjolijn Lopes Cardoso)

  De pauwebloem of toetoeroetoe, gefotografeerd in Thailand (Caesalpinia pulcherrima)

  De bloemen van de pauwebloem of toetoeroetoe (Caesalpinia pulcherrima)

Overigens omvat het geslacht Caesalpinia ook bomen of struiken, die oorspronkelijk in tropisch Afrika en Azie groeien. In India komt de Sappan (C. sappan) voor, waarvan het hout in de Middeleeuwen geliefd was, omdat er de rode kleurstof braziline uit gehaald werd. Een verwante soort, die in Brazilie werd ontdekt kreeg de naam Caesalpinia brasiliensis, waarvan later de naam Brazilie voor het hele land werd afgeleid. De soorten uit het geslacht Caesalpinia worden soms gekweekt voor hun kleurstoffen of voor gebruik als timmerhout.

De Toetoeroetoe kunt u in de Hortus vinden in het tropische compartiment van de Drie- klimatenkas.

Literatuur

Het Curacoase plantagebedrijf in de negentiende eeuw
De Walburgpers
ISBN 906011-028-5

Stevens, P.F. (2001 en later).
Angiosperm Phylogeny Website, Version 14, July 2017
http://www.mobot.org/MOBOT/research/APweb/