Poison ivy, poison oak en poison sumac
Dit artikel verscheen in de
Hortuskrant van december 2003
Klasse | Spermatopsida (Zaadplanten) |
Clade | Bedektzadigen |
Clade | Eudicpts (Nieuwe Tweezaadlobbigen) |
Clade | Malviden |
Orde | Sapindales |
Familie | Anacardiaceae (Pruikenboomfamilie) |
Geslacht | Toxicodendron |
Soort | Toxicodendron radicans (Poison ivy) |
Taxonomische indeling van Toxicodendron radicans (Poison Ivy)
Poison ivy, poison oak en poison sumac zijn planten uit het
geslacht Toxicodendron.Dit geslacht
bevat giftige soorten, waar mensen in de Verenigde Staten en Canada bang voor
zijn.
De planten uit dit geslacht hebben houtige stammen en bladeren, die verdeeld zijn in kleinere blaadjes.
Poison ivy, behoort evenals het verwante Amerikaanse geslacht Rhus (sumac) tot de familie Anacardiaceae, een familie waartoe veel tropische planten behoren, zoals de cashewnoot, pistachenoot en mango. Deze familie heeft zijn grootste verspreiding in de tropen en de subtropen, maar enkele geslachten (waaronder Toxicodendron) komen voor in Noord Amerika en Eurazie.
De meeste planten uit de familie Anacardiaceae hebben harsholten en sommige scheiden harsachtige stoffen af, die ernstige huidaandoeningen veroorzaken. Bij poison ivy heet deze stof urushiol. Meer dan vijfenzeventig procent van de Amerikanen is allergisch voor deze stof. Eén ounce van deze stof is voldoende om een allergische reactie bij alle wereldbewoners te bezorgen. De eerste Europeaan, die in contact kwam met de poison ivy, was kaptein John Smith in 1609. Hij gaf de plant zijn naam.
Tot het geslacht Toxicodendron worden tegenwoordig vijf soorten gerekend, te weten de klimmende poison ivy (T. radicans), de niet- klimmende poison ivy (T. rydbergii), de oostelijke poison oak (T. toxicarium), de westelijke poison oak (T. diversilobum) en de posion sumac (T. vernix).
De poison ivy plant (Toxicodendron radicans) in de Hortus
Detail van de poison ivy plant uit de Hortus
De poison ivy is heel variabel en daardoor moeilijk te herkennen. Er zijn
planten met gladde bladranden, maar ook planten met getande bladranden Een
karakteristiek van de beide poison ivy- soorten is echter de opbouw van het blad
uit drie kleinere bladdelen. Dit heeft bij veel bewoners van Noord- Amerika
geleid tot de spreuk “leaves three, let it be”. Als je de soorten niet goed
kunt onderscheiden, laat dan planten met driedelige blaadjes met rust. Maar soms
worden er ook poison ivy’s gevonden met vijf- of zevendelige bladeren.
De meest algemene poison ivy is de klimmende soort. Deze plant komt voor
vanaf zuid- Canada, het oostelijk deel van de VS, Mexico, Centaal Amerika,
Bermuda, Bahamas. Taiwan en Japan. Deze klimplant kan drie tot zes meter hoog
groeien. Daarbij kan hij de plant, waarop hij groeit, compleet omgeven. In dat
geval lijkt hij op een boom. Deze plant bloeit met
groen- witte vijfdelige bloemen. De vruchten zijn roomkleurige bessen. Poison
ivy planten worden vaak voor aardbeienplanten aangezien....
De niet- klimmende poison ivy wordt in Canada in noordelijker streken dan
de klimmende gevonden en in de VS in de westelijke staten. Deze plant schijnt ook te hybridiseren met de klimmende soort.
De Urushiol kan in alle plantendelen van de poison ivy worden gevonden; ook contact met dode planten kan tot huidaandoeningen lijden. Vaak lijdt de eerste keer niet tot een huidreactie, maar ontstaat de huidreactie plaats na een tweede of volgende keer contact met de stof. In enkele gevallen kan de allergische reactie bij regelmatige blootstelling aan urushiol zo groot zijn, dat de persoon er aan overlijdt.
Over de Toxicodendrons is heel veel informatie te vinden op het Internet, zie hiervoor de literatuurlijst hieronder. In het artikel van Ine Vermaas in deze Hortuskrant wordt ingegaan op de poison ivy die in de Hortus in het Acer- vak groeit.
Literatuur
Vernon H. Heywood
Bloeiende planten van de wereld
Elsevier, 1978
Poison Ivy
http://www.poison-ivy.org
Facts about Poison Ivy, Poison Oak, and Poison Sumac
http://www.enviroderm.com/poison.htm
Poison Ivy, Poison Oak and Poison Sumac
http://nac.tamu.edu/x075bb/caddo/poison.html