De vlinderstruik
Dit artikel verscheen in de Plantage Hortus van
juni 2000.
| Klasse | Spermatopisda (Zaadplanten) |
| Clade | Bedektzadigen |
| Clade | Eudicots (Nieuwe Tweezaadlobbigen) |
| Clade | Lamiiden |
| Orde | Lamiales |
| Familie | Schrophulariaceae (Helmkruidfamilie) |
| Geslacht | Buddleja |
| Soort | Buddleja davidii (Vlinderstruik) |
Taxonomische indeling van Buddleja davidii (vlinderstruik)
In dit nummer van de Plantage Hortus over dieren wil ik aandacht schenken aan de vlinderplant, een
plant die in de
zomer door talloze vlinders bezocht wordt. Het is een oorspronkelijk uit China afkomstige sierheester.
In Europa is hij op sommige
plekken verwilderd, waardoor hij een onderdeel van onze flora is gaan geworden.
Het geslacht Buddleja, bestaande uit 6 soorten, werd in 1980 door een bioloog, samen met nog circa 30 andere geslachten in de familie Loganiaceae (600 soorten) geplaatst. In de negentiger jaren veranderde de inzichten onder de taxonomen, onder andere door biochemische vergelijkingen. Later plaatsen de meeste biologen dit geslacht samen met de geslachten Emorya en Polypremum in een apart familie, de Buddlejaceae. Sinds 2016 is deze familie na DNA onderzoek door de Angiosperm Botany Group (APG) in de familie Schrophulariaceae (Helmkruidfamilie) gezet. De Buddleya’s zijn heesters of bomen met meestal tegenoverstaande bladeren. De bloemen zijn regelmatig en deze staan in pluimen of schermvormige bloeiwijzen.
De Buddleya, die in Nederland als tuinplant wordt aangeplant, is de B. davidii. Deze struik bloeit in de periode juli- augustus uitbundig met pluimen van violette tot donkerpurperen bloemen. Als deze plant bloeit, zie je opeens ontzettend veel vlinders in de tuin.
Tekening van een takje van de Vlinderstruik (Buddleja davidii) met bloemen (tekenaar onbekend)
Alle planten uit het geslacht Buddleja bevatten
een giftig glucoside, namelijk aucubine. Ook de verwante soorten uit de oude
familie Loganiaceae bevatten giftige alkaloïden. De planten van de
braaknoot (Strychnos nux vomica) leveren strychnine, dat tegenwoordig ook
medische gebruikt wordt. De Indianen uit het Amazonegebied gebruiken curare als
pijlgif. Het wordt uit een andere Strychnos soort
gehaald. Curare is een spierverlammend gif, dat zeer lang werkzaam blijft.
Gifpijlen die al meer dan 140 jaar in een museum lagen, bleken nog altijd
dodelijk te zijn. De medische wetenschap benut curare tegenwoordig - in kleine
hoeveelheden - als spierverslappend en verdovend middel bij operaties.
Door de tuinier wordt de vlinderstruik als sierstruik aangeplant. De vlinderstruik is een behoorlijke groeier, waarvan de kweek in een tuin weinig problemen oplevert. Hij is alleen niet erg winterhard: als hij in de herfst te lang door blijft groeien, kan hij bij een vroege "vorstinval" bevriezen.
Een paarse bloeiwijze van een vlinderstruik (Buddleja davidii).
De vlinderstruik heeft veel bloemen, die groeien aan het eenjarige hout. Hij
moet elk jaar gesnoeid worden, omdat de bloemen anders op een steeds grotere
hoogte verschijnen. Door het snoeien zal de struik zich ook meer in de breedte
ontwikkelen, omdat er nieuwe grondscheuten gevormd worden. Dat snoeien moet bij
voorkeur in het vroege voorjaar gebeuren, als de echte vorst afgelopen is. Er
zijn ook tuinplantenkwekers, die beweren dat je de boom het beste aan het eind
van de herfst kunt snoeien, bijvoorbeeld in november voordat de vorst optreedt.
Dat zou de kans op bevriezing van de boom verminderen.
In de Hortus kunt u de vlinderstruik vinden naast de Drie- klimatenkas tussen de eenjarigen.
Literatuur
Vernon H. Heywood
Bloeiende planten van de wereld
Elsevier, 1979
Watson, L., and Dallwitz, M. J. (1992 onwards). ‘The Families of Flowering
Plants: Descriptions, Illustrations, Identification, and Information Retrieval.’
Version: 19th August 1999.
http://biodiversity.uno.edu/delta/.
Of:
http://www.keil.ukans.edu/delta/angio/index.htm
Stevens, P. F. (2001 onwards).
Angiosperm Phylogeny Website. Version 14, July 2017
http://www.mobot.org/MOBOT/research/APweb/
Hyperlinks naar interessante websites
Meer informatie over de Vlinderstruik kunt u onder andere vinden op: