De Bismarck palm, pronkstuk van Madagaskar

Een ingekorte versie van dit artikel verscheen eerder in de Hortuskrant van maart 2012

door Fred Triep  

De Bismarck- palm ( Bismarckia nobilis) is genoemd naar de bekende kanselier Bismarck uit de negentiende eeuw, die Duitsland heeft samengevoegd. De palm is afkomstig van Madagaskar, het grootste eiland van de wereld na Groenland, Borneo en Nieuw Guinea. Madagaskar herbergt een groot aantal soorten uit de palmenfamilie (Arecaceae). Op het eiland komen 170 palmensoorten voor (het veel grotere continent Afrika heeft er slechts 65), waarvan 165 soorten endemisch zijn, dat wil zeggen dat deze soorten alleen in Madagaskar voorkomen.

Klik op de thumbnails, als je de grote foto's wilt zien Helemaal links en links: De Bismarck palm, die in de Palmenkas van de Hortus staat (respectievelijk gefotografeerd in juni 2012 en december 2011) Rechts: Een blad van de Bismarckpalm Foto's: Fred Triep

Vuurvaste palm

Bismarckia nobilis groeit in  Madagaskar in het savannelandschap, dat van de centrale plateaus naar de west- en de noordwestkust van het eiland afloopt. Dit grazige landschap ontstond door het regelmatig afbranden van de natuurlijke vegetatie ten behoeve van de landbouw. De Bismarck palm, de reizigersplant (Ravenala madagascariensis) en de tapia (Uapaca bojeri) zijn redelijk vuurresistent en zijn daardoor belangrijke onderdelen van deze grazige secundaire vegetatie geworden. Onderstaande foto's tonen de landschappen waar de groene variëteit (langs de RN 34 van Mihandrivazo naar Malaimbandy) en de grijze variëteit (langs de RN 7 van Ihosy naar Toliara) voorkomen.

Klik op de thumbnails, als je de grote foto's wilt zien Helemaal links en links: Landschap langs de RN 34 van Mihandrivazo naar Malaimbandy met de groene varieteit Rechts en helemaal rechts: Landschap langs de RN 7 van Ihosy naar Toliara met de zilvergrijze varieteit. Foto's: Fred Triep

De Bismarck- palm is niet bedreigd, omdat hij wijdverspreid voorkomt en overal in redelijke aantallen.

Nuttig & sierlijk

In Madagaskar wordt de Bismarck palm ‘satra’ of ‘satrapotsy’ naar het gelijknamige dorp in Madagascar genoemd. Maar ook de naam 'badika' wordt gebruikt.  De palm wordt veel door de mensen gebruikt. De stammen worden afgevlakt en de planken daarvan kunnen dienst doen als schutting, en van bladeren worden daken en manden gemaakt.

Bij restaurant Badika aan RN 35 (Antsirabe- Morondava) zijn de palen, die het dak stutten, afkomstig van deze palm. Het dak is gemaakt van de palmbladeren, maar dit werd op het moment van fotograferen (april 2012) gerenoveerd. De oude en de nieuwe palmbladeren lagen buiten tegen het restaurant te wachten

Klik op de thumbnails, als je de grote foto's wilt zien Helemaal links en Links: Restaurant Badika aan RN 34 van Mihandrivazo naar Malaimbandy Rechts: De oude bladeren, die van het dak komen Helemaal rechts: De nieuwe bladeren, die op het dak moeten komen. Foto's: Fred Triep

Buiten Madagaskar wordt deze palm veel gekweekt voor zijn sierwaarde. Hij groeit goed in (sub)tropische streken en verdraagt vochtige tot droge omstandigheden. Daardoor is hij verspreid in grote delen van de wereld.

Waaiervormige bladeren

Het geslacht Bismarckia is een monotypisch geslacht: het bevat alleen de soort Bimarckia nobilis. Deze soort vormt vanuit de bovenkant van de stam waaiervormige, verdeelde ronde bladeren. De bladeren zijn voor een derde van de afmetingen verdeeld in twintig of meer delen, die zilver grijs zijn of groen. Uitgegroeide bladeren kunnen een diameter van drie meter hebben.
De Bismarck palm is tweehuizig, dat betekent dat de mannelijke voortplantingsorganen (meeldraden) en vrouwelijk voortplantingsorganen (stamper) op verschillende planten zitten. De vrouwelijke bloemen worden door zowel wind als insecten bestoven.

Voor aanvullingen of reacties, stuur mij een email:

email: Fred Triep

Terug naar (return to): startpagina Botanie Website the English summary of Botany Website

Terug naar: de bovenkant van de pagina Fred Triep's homepage (hoofdpagina)